ΤΟ MINDFULNESS ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ

 

ΤΟ MINDFULNESS ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ

ΕΝΑ ΠΟΛΥΤΙΜΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΕΣ

Τί είναι το mindfulness ή αλλιώς, ενσυνειδητότητα

Τα τελευταία χρόνια ολοένα και αυξάνονται οι συζητήσεις γύρω από την ενσυνειδητότητα ή αλλιώς mindfulness´ όχι τυχαία, αφού πολυάριθμες έρευνες έχουν αποδείξει την αποτελεσματικότητα της στην αντιμετώπιση του άγχους, του στρες και άλλων ψυχολογικών πιέσεων, καθώς έχει συνδεθεί με υψηλούς δείκτες ψυχοσωματικής υγείας και ευεξίας, ψυχικής ανθεκτικότητας, συναισθηματικής αυτορρύθμισης και ισορροπίας.

Ζούμε σε έναν κόσμο γεμάτο ασταμάτητα ερεθίσματα, σε μεγάλο βαθμό λόγω του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης: λαμβάνουμε συνεχώς μηνύματα, emails, ειδήσεις, διαφημίσεις, βίντεο, φωτογραφίες κ.λπ. Η υπερβολική έκθεση σε αυτές τις πληροφορίες, μπορεί να μας οδηγήσει σε έναν φρενήρη τρόπο ζωής και μία παύση για λίγη ηρεμία και επανασυγκρότηση στον σύγχρονο αγώνα ταχυτήτων, γίνεται συχνά απαραίτητη. Εδώ, η ενσυνειδητότητα μπορεί να μας βοηθήσει ουσιαστικά. Βγαίνοντας από τον αυτόματο πιλότο και κάνοντας τις κατάλληλες επιλογές για εμάς με επίγνωση, μπορούμε να διακόψουμε τον φαύλο κύκλο επιβλαβών και μη συνειδητών αυτόματων αντιδράσεων.

Αν θέλαμε να ορίσουμε την ενσυνειδητότητα με λόγια, θα λέγαμε ότι είναι η επίγνωση που αναδύεται όταν καλλιεργούμε την πρόθεση σύνδεσης με το παρόν, κρατώντας μια στάση ευγενικής περιέργειας για την εμπειρία μας όπως αυτή αναδύεται την κάθε στιγμή, χωρίς επίκριση ή προσπάθεια για οποιαδήποτε αλλαγή.

Ένα πολύτιμο εργαλείο για μια νέα ζωή στο σχολείο

Ένας ολοένα και αυξανόμενος αριθμός σημερινών μαθητών αντιμετωπίζει προκλήσεις που επηρεάζουν την ικανότητά τους να εστιάζουν την προσοχή τους, να ρυθμίζουν δύσκολα συναισθήματα, να οικοδομούν εσωτερική ανθεκτικότητα και να διαμορφώνουν υγιείς και υποστηρικτικές σχέσεις. Με την αυξημένη ακαδημαϊκή πίεση να μεταδίδεται ήδη από το νηπιαγωγείο, με αποτέλεσμα να υπάρχει λιγότερος χρόνος για παιχνίδι και τέχνες, οι μαθητές σήμερα αντιμετωπίζουν πρωτοφανή επίπεδα άγχους και στρες. Αυτά τα πρώιμα επίπεδα άγχους, μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τη μάθηση, τη μνήμη, τη συμπεριφορά και τη σωματική και ψυχική υγεία. Το κλιμακούμενο άγχος και η πίεση συνεχίζονται στο γυμνάσιο και το λύκειο – π.χ μια έρευνα σε 22.000 μαθητές λυκείου που διεξήχθη από το Yale Center for Emotional Intelligence διαπίστωσε ότι, κατά μέσο όρο, οι μαθητές ανέφεραν ότι ένιωθαν αρνητικά συναισθήματα, όπως άγχος, κόπωση και πλήξη, κατά 75% του χρόνου.

Παράλληλα, οι εκπαιδευτικοί είναι επιφορτισμένοι με τη διδασκαλία της επόμενης γενιάς - ωστόσο, οι σημερινές συνθήκες εργασίας τους στερούνται της υποστήριξης που απαιτείται για να εξασφαλιστεί η επιτυχία τους καθώς οι απαιτήσεις της πολιτείας ολοένα και αυξάνουν οδηγώντας στην υπεροφόρτωσή τους. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως το επάγγελμα του εκπαιδευτικού κατατάσσεται μεταξύ των τριών πιο στεσογόνων επαγγελμάτων παγκοσμίως. Οι μη βιώσιμες συνθήκες μπορούν να εκδηλωθούν με μειωμένη παραγωγικότητα και δημιουργικότητα και να κλιμακωθούν σε πιο σοβαρά συμπτώματα όπως άγχος, αποστασιοποίηση, απογοήτευση και, τελικά, επαγγελματική εξουθένωση.

Συλλέγοντας τεκμηριωμένα στοιχεία από πολυάριθμες έρευνες, μπορούμε να συνοψίσουμε τα οφέλη εξάσκησης πρακτικών ενσυνειδητότητας στον εκπαιδευτικό χώρο ως εξής:

Ανάπτυξη της ανθεκτικότητας

Η ενσυνειδητότητα εξοπλίζει εκπαιδευτικούς και μαθητές με πόρους όπως η υπομονή, η ευελιξία και η ψυχραιμία, βοηθώντας τους να αντιμετωπίσουν τις αντιξοότητες. Καλλιεργώντας θετικές καταστάσεις - ηρεμία, χαλάρωση και ειρήνη - χτίζουμε την εσωτερική μας δύναμη για να αντιμετωπίσουμε τις καθημερινές προκλήσεις στα σχολεία.

Προώθηση της ενσυναίσθησης & της σύνδεσης

Η πρακτική της ενσυνειδητότητας είναι ένας ισχυρός τρόπος για να αναπτύξουμε μια βαθύτερη αίσθηση σύνδεσης τόσο με τον εαυτό μας όσο και με τους άλλους. Η ανάπτυξη της ικανότητάς μας για ενσυναίσθηση μας υποστηρίζει στην αποτελεσματική επικοινωνία, τη συνεργασία και τις υγιείς διαπροσωπικές σχέσεις σε όλα τα επίπεδα.

Διαχείριση άγχους & στρες

Η πρακτική της ενσυνειδητότητας βοηθά να παρατηρήσουμε τις επιπτώσεις του τοξικού στρες και του άγχους και να αναπτύξουμε τις δεξιότητες για να ανταποκρινόμαστε πιο αποτελεσματικά τις αγχωτικές καταστάσεις (τεστ, αγώνες, συγκρούσεις κ.α). Η επίγνωση για το «τί μου συμβαίνει» κάθε φορά, είναι ζωτικής σημασίας για την κατανόηση των συναισθημάτων  και τον έλεγχο των παρορμήσεών μας. Έτσι, μπορούμε να μειώσουμε τα επίπεδα άγχους και στρες, τα οποία μπορούν να οδηγήσουν σε εξάντληση, θλίψη, ζάλη, ένταση, νευρικότητα, υπερένταση, δύσπνοια, κρίσεων άγχους, αϋπνίες κτλ.

Μια καλύτερη κατανόηση του εσωτερικού μας κόσμου

 Οι μαθητές βρίσκονται σε μια φάση σωματικής και ψυχολογικής ανάπτυξης- ως εκ τούτου, η ενσυνειδητότητα μπορεί να τους βοηθήσει να κατανοήσουν και να αποδεχτούν τον εαυτό τους, αυξάνοντας την αυτοεκτίμησή τους και την αυτοπεποίθησή τους. Αυτό μπορεί να μειώσει τις συγκρούσεις βελτιώνοντας αισθητά τις σχέσεις στο σχολείο και την τάξη.

Ενίσχυση της δημιουργικότητας, της συγκέντωσης & της προσοχής

Η ενσυνειδητότητα συμβάλλει στη λήψη αποφάσεων και στην υγιή γνωστική λειτουργία. Ενισχύει τον «νοητικό μας μυ» για να επαναφέρουμε την εστίαση εκεί που τη θέλουμε, όταν τη θέλουμε, ενισχύοντας έτσι τις επιδόσεις και αυξάνοντας τη δημιουργικότητά μας.

Συνοψίζοντας, τα σύγχρονα ευρήματα της ψυχολογικής επιστήμης και των νευροεπιστημών, υποστηρίζουν ότι οι εφαρμογές πρακτικών ενσυνειδητότητας, μπορούν να καλλιεργήσουν τις θεμελιώδεις αξίες και ικανότητες, που μπορούν να συμβάλουν αποτελεσματικά και ρεαλιστικά στην ενίσχυση της ευημερίας όλων στις σχολικές κοινότητες.

 

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΜΟΝΑΣΤΙΡΛΗ

ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ  BSc, MSc

ΔΑΣΚΑΛΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ MINDFULNESS